काठमाडौँ, मङ्सिर २५ / नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको ३८ औँ प्राज्ञ सभा आइतवार सम्पन्न भएको छ । प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका निमित्त कुलपति डा. जगमान गुरुङको सभाध्यक्षतामा प्राज्ञ सभा सम्पन्न भएको हो ।
३८ औँ प्राज्ञ सभाको समुद्घाटन समारोहलाई सम्बोधन गर्दै निवर्तमान कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले आफ्नो कार्यकालमा सहयोग र सहकार्य गर्ने सबैलाई आभार व्यक्त गर्नुभयो । गर्नुपर्ने कामको दायित्व सम्बन्धित विभागको हुने भए पनि सबै विभाग, कुलपति र उपकुलपतिसहितको सहकार्य र छलफलबाट काम गर्ने राम्रो संस्कार बसेको उहाँले बताउनुभयो । छोटो समयमा महत्वपूर्ण कृति प्रकाशन गरेर सार्वजनिक गर्न सकेकोमा निमित्त कुलपति, निमित्त सदस्यसचिवसहित प्राज्ञ परिषद्लाई उहाँले बधाई दिनुभयो । प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका प्राज्ञ परिषद् र सभाका सदस्यहरू, कर्मचारीहरू तथा सहयोगीहरूको सहकार्यमा आफ्नो नेतृत्वको टिमले काम गर्न सकेको उहाँको भनाइ थियो ।
नयाँ सरकार बनेसँगै प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको मर्म नखलबलिने गरी नयाँ प्राज्ञ सभा र परिषद् गठन हुने उहाँले अपेक्षा गर्नुभयो । प्रज्ञा–प्रतिष्ठान गरिमामाय संस्थाको रूपमा रहेकाले नेपालको साहित्य प्रवद्र्धनमा आगामी दिनमा संवेदनशील बनी काम गर्नुपर्ने उहाँले बताउनुभयो । उहाँले नयाँ आउने टिमलाई काम गर्ने ठाउँ धेरै भएको उल्लेख गर्दै मात्र इच्छाशक्ति, क्षमता र योग्यता बोकेर आउन आग्रह गर्नुभयो । उहाँले भन्नुभयो– “आगामी नयाँ नेतृत्वलाई मेरोे सम्पूर्ण सहयोग रहने छ ।”
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति के.के. कर्माचार्यले विभिन्न महत्वपूर्ण अध्धयन, अनुसन्धान र ग्रन्थहरूको प्रकाशनका लागि प्रज्ञा–प्रतिष्ठानलाई बधाई ज्ञापन गर्नुभयो ।
नेपाल सङ्गीत तथा नाट्य प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति नारायणभक्त श्रेष्ठ ‘रायन’ले नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठा वर्तमान प्राज्ञ परिषद् आफ्नो कार्यकालमा अतुलनीय काम गर्न सफल भएको बताउनुभयो ।
निमित्त सदस्य सचिव प्रा.डा. हेमनाथ पौडेलले सभाको औचित्य र सभाले यसअघि गरेका कामका बारेमा जानकारी गराउनुभएको थियो । उहाँले भाषा, साहित्य, संस्कृति, दर्शनशास्त्र र सामाजिक शास्त्रको विकास र प्रवद्र्धन गर्न प्रज्ञा–प्रतिष्ठान क्रियाशील रहेको बताउनुभयो । उहाँले वर्तमान प्राज्ञ परिषद्ले ३२१ ओटा अध्ययन, अनुसन्धान, २२७ ओटा गोष्ठी, सम्मेलन र कार्यशाला तथा ३८६ ओटा पुस्तक प्रकाशन र पुनः प्रकाशन भएको बताउनुभयो ।
सरकारको सहयोगमा मूल भवनको पुनर्निर्माण, प्रज्ञा आधुनिक छापाखाना सञ्चालन, भारत सरकारको सहयोगमा प्रज्ञा–पुस्तकालय भवन निर्माण गरिएको गरेको उहाँले जानकारी दिनुभयो । प्रज्ञा–प्रतिष्ठानलाई प्रशासनिक भवनको अभाव रहेकोले त्यो निर्माण गर्न पहल भइरहेको, महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको घर (कविकुञ्ज) लाई तोकिए भन्दा कम लागतमा महाकवि देवकोटा सङ्ग्रहालयका रूपमा निर्माण गरी सञ्चालनमा आएको, वेबसाइट पुनः डिजाइन गरी इबुक एप निर्माण गरिएको, प्रज्ञा नेपाली बृहत् शब्दकोशलाई एप निर्माण गरी निःशुल्क वितरण गरिएको पनि उहाँले जानकारी दिनुभयो । सातअटै प्रदेशका भूगोल र प्रकृतिका साथै त्यहाँ बस्ने जाति र तिनका भाषा, संस्कृति, इतिहास, कला, साहित्य, धर्म, दर्शन, परम्परा, सभ्यता, ज्ञान, विज्ञान आदि पक्षका स्थलगत अवलोकनसहित सातओटा आधिकारिक ग्रन्थ निर्माण गर्ने र तिनको सारसंक्षेपका रूपमा ‘नेपाल दर्पण’ तयार पार्ने क्रममा ‘मधेस दर्पण’ प्रकाशनको अन्तिम चरणमा रहेको उहँँले जानकारी दिनुभयो ।
नेपाली दर्शन, तस्बिरमा नेपाल, नेपालको सांस्कृतिक इतिहास, प्रज्ञा नेपाली बृहत शब्दकोश लगायतका पुस्तक तथा अनुसन्धान कृति प्रकाशन भइरहेको उहाँले बताउनुभयो । पूर्वकुलपति बैरागी काँइलाले ल्यापटपको कि थिचेर प्रज्ञा नेपाली बृहत शब्दकोश मोबाइल एप शुभारम्भ गर्नुभयो । मोबाइल एप प्राविधिक निर्माता नयाँ यात्रा प्रा.लि.का प्रमुख इन्जिनियर शिरिष पाण्डेले एपका बारेमा जानकारी दिनुभयो । उहाँले एन्ड्रोइड र एप्पल दुबै भर्सनमा यो एप तयार भएको बताउनुभएको थिभयो । इन्स्टल भइसकेपछि शब्द खोजेर अर्थ प्राप्त गर्न सकिने सरल र सहज किसिमले शब्दार्थ खोज्न सकिने उहाँले बताउनुभयो । शब्द र अर्थमा त्रुटी भए त्रुटी रिपोर्ट गर्न सकिने सुविधा पनि रहेको तथा अन्य केही सुझाव भए एप मार्फत नै दिन सकिने उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
समारोहमा पूर्वउपकुलपति प्रा.डा. वासुदेव त्रिपाठी, पूर्वमन्त्री डा. मोदनाथ प्रश्रित, लोकसेवा आयोगका सदस्य तथा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान सेवा आयोगका अध्यक्ष दिनेश सिलवाल, भाषा आयोगका सदस्यहरू डा. अमर गिरी, मातृका पोखरेल, कृष्ण न्यौपाने, सांस्कृति संस्थानका निवर्तमान अध्यक्ष प्रेमनाथ अधिकारी, साझा प्रकाशनका सञ्चालक समिति सदस्य हरिप्रसाद भण्डारीलगायतको उपस्थिति रहेको थियो ।
000
https://sahityapost.com बाट साभार
